KELLİK (ALOPESİ) NEDİR?
Saçların fizyolojik ya da patolojik olarak, kısmi ya da tam olarak dökülmesine ‘alopesi’ adı verilir. Bir çok insanda alopesi, daha yaşlı bir görünüm, buna bağlı kendine güvende azalma, psikolojik problemler ve sosyal hayattan kaçınma gibi yaşam kalitesini bozan sorunlara neden olur.
SAÇLARINIZ NEDEN DÖKÜLÜR? ALOPESİNİN EN SIK GÖRÜLEN TİPLERİ NELERDİR?
Toplumda erkeklik hormonları olarak ta bilinen androjenler (testesteron, dihidrotestesteron ve epiandrostenedion) hem erkeklerde hem de kadınlarda bulunur. Erkeklerde testislerde, kadınlarda ise yumurtalıklarda üretilirler. Çok az miktarda ise her iki cinste böbrek üstü bezlerinde üretilirler.
Androjenler vücutta normal seviyedeyken kıl köklerine herhangi bir etkide bulunmazlar. Ancak; kıl köklerinde androjenlere karşı genetik bir hassasiyet var ise ya da androjen düzeyleri normal seviyelerin üzerine çıkmış ise kıl kökleri bundan olumsuz etkilenir ve önce incelir sonra da kalıcı olarak dökülürler.
Kelliğin günümüzdeki en önemli nedeni; vücuttaki androjen düzeyleri normal olmasına karşın, belli bölgelerdeki kıl köklerinin androjenlere aşırı hassasiyeti nedeniyle oluşan ‘Androgenetik Alopesi’ (AGA) dir. Daha az oranda ise kıl köklerinde bir hassasiyet olmaksızın, androjen düzeylerinin artışına bağlı gelişen ‘Androjenik Alopesi’ (AA) görülür.
ERKEKTE ALOPESİ (KELLİK)
Androgenetik Alopesi erkeklerde kelliğin en önemli nedeni olup, 20’li yaşların sonu itibariyle ortaya çıkar. 30’lu yaşlardaki erkeklerin %30’unda, 50’li yaşlardaki erkeklerin %50’sinde androgenetik alopesi görülür.
ERKEKTE ALOPESİ NASIL SINIFLANDIRILIR?
Erkeklerde saç dökülmesi ve kellik klasik olarak 7 evrede sınıflanır.
Evre 1. Saç çizgisi önde, yanlarda ve arkada tamamen doğal, saç sıklığı yeterlidir.
Evre 2. Saç çizgisi şakak bölgelerinde yukarı doğru çekilmeye başlamış ancak alın bölgesinde normal yerindedir.
Evre 3. Saç çizgisi hem alın bölgesi hemde şakaklarda belirgin olarak yukarı çekilmiş, önlerde saç sıklığı azalmaya başlamıştır.
Evre 4. Evre 3’e ilave olarak tepe bölgesinde (vertex) saçlar seyrekleşmeye başlamıştır.
Evre 5. Önde (alın ve şakaklar) iyice açılmış, tepede dökülme belirgin hale gelmiş ancak bu iki bölge arasında halen sıklığını koruyan saçlı bölge mevcuttur.
Evre 6. Dökülmüş olan alın ve tepe arasında kalan saçlı bölge iyice seyrelmiştir.
Evre 7. Kişinin sadece kulaklar ve ensesi boyunca uzanan alanda saçları kalmıştır
KADINDA ALOPESİ (KELLİK)
Sanılanın aksine kadınlarda androgenetik alopesi hiç te az değildir. Ancak sadece androjen düzeylerinde artışla seyreden androjenik alopesi kadınlarda daha sık gözlenir. Bu nedenle; belirgin saç dökülmesi ve kellik şikayeti olan kadınlarda, androjen hormon artışına neden olabilecek durumlar, tiroid fonksiyonları ve demir düzeyleri araştırılmalıdır.
KADINDA ALOPESİ NASIL SINIFLANDIRILIR?
Kadınlarda klasik androgenetik alopesi 3 evrede sınıflanır.
Evre 1. Tepe kısmında (vertex) saç sıklığı azalmıştır.
Evre 2. Tebe kısmına ilave olarak saç sıklığı alın bölgesine doğru da azalmıştır.
Evre 3. Her iki bölgede tamamen saç dökülmesi meydana gelmiştir.
SAÇ DÖKÜLMESİ İLAÇLA TEDAVİ EDİLİR Mİ?
Alopesinin tedavisinde farklı ilaçlar kullanılmıştır. Bu ilaçlar ve etki mekanizmaları kısaca şöyle özetlenebilir:
1- Etki Mekanizması Bilinmeyenler; Bu gruptaki tek ilaç ‘minoksidil’ dir. Aslında bir tansiyon ilacı olup, günlük en az 2 kez kullanımda 6. ayda etkisi başlar ancak tam etkisi ortalama 1. yılın sonunda görülür. Minoksidil bırakıldığı anda saç dökülmesi devam etmektedir.
2- Antiandrojenler; Erkeklik hormonu olarakta bilinen testesteronu engelleyen ilaçlardır. Saç dökülmesini azaltırlar ancak erkeklerde cinsel karakter oluşumunu engeller ve iktidarsızlık oluşturur. Bu nedenle bu tür ilaçlar sadece hamile olmayan ve emzirmeyen kadınlarda kullanılabilir.
3- 5 Alfa Redüktaz İnhibitörleri (Finasterid): Bu ilaç saç kökünde androjenlerin etkisini bloke eder. Yan etki olarak cinsel isteksizlik ve ereksiyon bozukluğu yapabilir.
KELLİĞİN KALICI TEDAVİSİNDE ‘SAÇ TRANSPLANTASYONU’ (SAÇ EKİMİ) NEDİR?
Androgenetik alopeside esas sorun, belli bölgelerdeki kıl köklerinin yapısal olarak androjenlere hassas olması ve dökülmesidir. Bununla birlikte androjene hassas olmayan kıl kökleri dökülmez. Bu noktadan hareketle: genetik olarak hassas olmayan kıl köklerinin toplanarak, kel kalmış alana ekilmesi ve kalıcı olarak kelliğin giderilmesi işlemine ‘Saç Transplantasyonu’, ‘Saç Restorasyonu’ ya da halk arasında bilinen tabirle ‘Saç Ekimi’ adı verilir.
SAÇ EKİMİ NASIL YAPILIR?
Halen Kullanılan iki teknik mevcuttur. Bunlar ‘Folikül Unite Transferi’ (FUT) ve ‘Folikül Ünite Ektraksiyonu’ (FUE) dir. Her iki yöntem de lokal anestezi altında yapılır. FUT’da ekilecek olan kıl folikülleri başın arkasından 20 cm uzunluğunda ve 2-2.5 cm genişliğinde bir deri parçası çıkarılarak elde edilir. FUE’de ise bu foliküller özel bir aparatla tek tek toplanır. Günümüzde FUE tekniği daha fazla tercih edilmektedir.
FUT VE FUE TEKNİKLERİNİN ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?
FUT tekniğinde başın arkasından tek bir deri bantı çıkarılarak, daha sonra bu deri parçasından büyüteçle saç kökleri tek tek ayrılarak hazırlanır. Elde edilen greftler açılan kanallara ekilir. FUT tekniğinde greftlerin toplanması için saçların kısa kesilmesi gerekmez. Özellikle bayanlarda enseden deri alınıp dikildikten sonra bölge saçlar ile kapatılarak kamufle edilebilir. Ancak deriden bir parça çıkarıldığı için saçlı deride belli bir süre gerginlik ve az da olsa ağrı hissedilebilir.
FUE tekniğinde kıl folikülleri özel bir aparatla tek tek alınır ve toplanır. Bu nedenle saçlı deriden bir parça kesilerek çıkarılmaz ve dikiş atılmaz. Dolayısıyla Saçlı deride gerginlik ve hassasiyet beklenmez. Buna karşın, kıl foliküllerinin toplanabilmesi için işlem öncesi bu bölgede ki saçların iyice kısaltılması gerekir.
SAÇ EKİMİ SONRASINDA SAÇ KILI SAYISI ARTAR MI?
Elbetteki hayır. Zira ‘Saç Ekimi’ olarak adlandırma, dışarıdan getirilen yeni saçların kel olan alana ekildiği gibi bir izlenim yaratsa da, burada yapılan işlem sadece bir yer değiştirmedir. Dolayısıyla işlem öncesi tüm alanda toplam 10.000 saç kılı varsa, işlem sonrasında da bu sayı 10.000 olacaktır. Yapılan işlem; dökülmemiş olan alandan toplanan saç foliküllerinin toplanarak, kel ya da seyrek olan alana taşınmasıdır.
SAÇ EKİM İŞLEMİ NASIL YAPILIR?
Saç ekim işlemi herşeyden önce bir ekip çalışması gerektirir. İşlem kıl foliküllerinin toplanması, Ekim yapılacak alana kanalların açılması ve foliküllerin bu kanallara yerleştirilmesi olarak 3 aşamada gerçekleşir. Her aşamanın deneyimli ellerde yapılması son derece önemli olup, saçların doğal görünüme sahip olmasını en çok kanalların uygun açı ve derinlikte açılması etkiler. İşlem lokal anestezi altında yaklaşık 6-8 saat sürer. Açıklığın büyüklüğüne göre 2 güne bölünerek yapılabilir. İşlem süresince ve sonrasında ağrı hissedilmez.
SAÇ EKİMİ SONRASI İYİLEŞME SÜRECİ NASILDIR?
Ekim sonrasında sadece kılların toplandığı alana pansuman yapılır. Başın diğer kısmı açık bırakılır. İşlemden iki gün sonra ilk yıkama doktor kontrolünde yapılır. Sonrasında hasta gün aşırı kendi yıkamasını yapar. Ekim sonrası ilk 10 gün; hastanın yarı oturur pozisyona uyuması, ekim yapılan alanı her türlü darbe ve sürtünmeden koruması son derece önemlidir. Ekim yapılan alanda oluşan kabuklanmalar bir kaç gün içerisinde kendiliğinden kaybolur.
SAÇ EKİMİ SONRASI YENİ SAÇLARINIZA NE ZAMAN SAHİP OLURSUNUZ?
Aslında ekim işlemi biter bitmez. Ancak ekim işleminden 1 hafta 10 gün sonra ekilen saçların bir kısmında akut dökülme gözlenir. Ekim sonrası 2 ya da 3 aylıkken yeni saçlar çıkmaya başlar. Ve en iyi sonuç ortalama 1 yıl içerisinde alınır. Bu süre içerisinde yardımcı ilaçların kullanımı sonucun daha iyi olmasını sağlar.
